नेपालमा पशà¥à¤ªà¤‚कà¥à¤·à¥€à¤•à¤¾ लागि खोप लगाउने पà¥à¤°à¤šà¤²à¤¨ सनॠ१९३८ (वि.सं.१९९५) मा तà¥à¤°à¤¿à¤ªà¥à¤°à¥‡à¤¶à¥à¤µà¤°à¤®à¤¾ à¤à¥‡à¤Ÿà¥‡à¤°à¥€à¤¨à¤°à¥€ डिसपेनà¥à¤¸à¤°à¥€à¤•à¥‹ सà¥à¤¥à¤¾à¤ªà¤¨à¤¾ à¤à¤à¤ªà¤›à¤¿ मातà¥à¤° शà¥à¤°à¥ à¤à¤à¤•à¥‹ पाईनà¥à¤› । तà¥à¤¯à¤¸à¤ªà¤›à¤¿ २०१ॠसालमा तà¥à¤°à¤¿à¤ªà¥à¤°à¥‡à¤¶à¥à¤µà¤°à¤®à¤¾ “पशॠचिकितà¥à¤¸à¤¾ अनà¥à¤¸à¤¨à¥à¤§à¤¾à¤¨à¤¶à¤¾à¤²à¤¾” को सà¥à¤¥à¤¾à¤ªà¤¨à¤¾ à¤à¤à¤ªà¤›à¤¿ गौगोटी रोगको लागि “गोट टिसà¥à¤¯à¥‚ à¤à¥à¤¯à¤¾à¤•à¥à¤¸à¤¿à¤¨” (जि.टि.à¤à¤¿.) को उतà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨ शà¥à¤°à¥ à¤à¤¯à¥‹ र तà¥à¤¯à¤¸à¤ªà¤›à¤¿ कà¥à¤°à¤®à¤¶à¤ƒ पशà¥à¤ªà¤‚कà¥à¤·à¥€à¤•à¤¾ अनà¥à¤¯ à¤à¥à¤¯à¤¾à¤•à¥à¤¸à¤¿à¤¨à¤¹à¤°à¥à¤•à¥‹ उतà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨ शà¥à¤°à¥ हà¥à¤¦à¥ˆ गयो । वि.सं. २०२ॠसालमा सोही अनà¥à¤¸à¤¨à¥à¤§à¤¾à¤¨à¤¶à¤¾à¤²à¤¾à¤¬à¤¾à¤Ÿ पà¥à¤°à¤¥à¤® पटक à¤à¥‡à¤¡à¤¾à¤•à¥‹ गिदीबाट बनाईने रेविज à¤à¥à¤¯à¤¾à¤•à¥à¤¸à¤¿à¤¨ (२०% र ५% फेनोलाईजà¥à¤¡ सिप बà¥à¤°à¥‡à¤¨) को उतà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨ शà¥à¤°à¥ à¤à¤¯à¥‹ । तà¥à¤¯à¤¸à¤ªà¤›à¤¿ २०३८ सालमा रेविज à¤à¥à¤¯à¤¾à¤•à¥à¤¸à¤¿à¤¨ उतà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨ गरà¥à¤¨à¤•à¥‹ लागि à¤à¤‰à¤Ÿà¤¾ छà¥à¤Ÿà¥à¤Ÿà¥ˆ नयां पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤—शालाको निरà¥à¤®à¤¾à¤£ à¤à¤¯à¥‹ र सो पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤—शालामा २०४० सालमा मानिसमा कà¥à¤•à¥à¤°à¤²à¥‡ टोकेपछि दिईने रेविज à¤à¥à¤¯à¤¾à¤•à¥à¤¸à¤¿à¤¨ (५% विपिà¤à¤² इनेकà¥à¤Ÿà¤¿à¤à¥‡à¤Ÿà¥‡à¤¡ सिप बà¥à¤°à¥‡à¤¨) को उतà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨ शà¥à¤°à¥ à¤à¤¯à¥‹ र सो खोपलाई वि.सं. २०४३ सालमा विशà¥à¤µ सà¥à¤µà¤¾à¤¸à¥à¤¥à¥à¤¯ संगठन (WHO) बाट मानà¥à¤¯à¤¤à¤¾ पà¥à¤°à¤¾à¤ªà¥à¤¤ à¤à¤à¤ªà¤›à¤¿ सोही साल देखि मानिसमा पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤— शà¥à¤°à¥ à¤à¤¯à¥‹ ।
यस अनà¥à¤¸à¤¨à¥à¤§à¤¾à¤¨à¤¶à¤¾à¤²à¤¾à¤•à¥‹ विसà¥à¤¤à¥ƒà¤¤ कारà¥à¤¯à¤•à¥à¤·à¥‡à¤¤à¥à¤°, महतà¥à¤µà¤ªà¥‚रà¥à¤£ राषà¥à¤Ÿà¥à¤°à¤¿à¤¯ जिमà¥à¤®à¥‡à¤µà¤¾à¤°à¥€ र à¤à¥à¤®à¤¿à¤•à¤¾à¤²à¤¾à¤ˆ दृषà¥à¤Ÿà¤¿à¤—त गरी यसलाई à¤à¤‰à¤Ÿà¤¾ केनà¥à¤¦à¥à¤°à¥€à¤¯à¤¸à¥à¤¤à¤° सà¥à¤µà¤¤à¤¨à¥à¤¤à¥à¤° इकाईको रà¥à¤ªà¤®à¤¾ संचालन र विकास गरà¥à¤¨à¥‡ गरी ततà¥à¤•à¤¾à¤²à¤¿à¤¨ सरकारको निरà¥à¤£à¤¯ अनà¥à¤¸à¤¾à¤° २०२८ सालमा औषधी उतà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨ आयोजना शाखाको रà¥à¤ªà¤®à¤¾ सà¥à¤¥à¤¾à¤ªà¤¨à¤¾ गरियो । पछि २०४८ सालमा यस औषधी उतà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨ आयोजना शाखाबाट छà¥à¤Ÿà¥à¤Ÿà¤¿à¤à¤° रेविज रोग नियनà¥à¤¤à¥à¤°à¤£ आयोजना को नामले सà¥à¤µà¤¤à¤¨à¥à¤¤à¥à¤° निकायको रà¥à¤ªà¤®à¤¾ सà¥à¤¥à¤¾à¤ªà¤¨à¤¾ à¤à¤¯à¥‹ । तà¥à¤¯à¤¸à¤•à¥‹ केहि वरà¥à¤· पछि २०५२ सालमा सो पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤—शालाको नाम परिवरà¥à¤¤à¤¨ à¤à¤ˆ रेविज रोग नियनà¥à¤¤à¥à¤°à¤£ तथा जनसà¥à¤µà¤¾à¤¸à¥à¤¥à¥à¤¯ संरकà¥à¤·à¤£ शाखा रहन गयो । फेरी २०६१ सालमा सो पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤—शालाको नाम परिवरà¥à¤¤à¤¨ à¤à¤ˆ रेविज à¤à¥à¤¯à¤¾à¤•à¥à¤¸à¤¿à¤¨ उतà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨ पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤—शाला हà¥à¤¨ गयो ।
पछि विशà¥à¤µ सà¥à¤µà¤¾à¤¸à¥à¤¥à¥à¤¯ संगठनले à¤à¥‡à¤¡à¤¾à¤•à¥‹ गिदीबाट बनाईने रेविज खोपबाट सà¥à¤¨à¤¾à¤¯à¥‚ तनà¥à¤¤à¥à¤•à¥‹ कारण पकà¥à¤·à¤¾à¤˜à¤¾à¤¤ हà¥à¤¨ सकà¥à¤¨à¥‡ संà¤à¤¾à¤µà¤¨à¤¾à¤²à¤¾à¤ˆ मधà¥à¤¯à¤¨à¤œà¤° गरी तà¥à¤¯à¤¸à¥à¤¤à¥‹ खोप बनाउन र पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤— गरà¥à¤¨ नहà¥à¤¨à¥‡ ठहर गरे पछि गिदीबाट तयार गरिने रेविज à¤à¥à¤¯à¤¾à¤•à¥à¤¸à¤¿à¤¨à¤•à¥‹ उतà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨ गरà¥à¤¨ बनà¥à¤¦ गरियो (डिसेमà¥à¤µà¤° ३०, २००६) । यसको केहि अघि (२००२ ई.सं.) देखि रेविज à¤à¥à¤¯à¤¾à¤•à¥à¤¸à¤¿à¤¨ उतà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨ पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤—शालामा टिसà¥à¤¯à¥‚कलà¥à¤šà¤° पà¥à¤°à¤µà¤¿à¤§à¥€à¤•à¥‹ पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤— गरी पशूको पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤œà¤¨à¤•à¥‹ लागि रेविज à¤à¥à¤¯à¤¾à¤•à¥à¤¸à¤¿à¤¨à¤•à¥‹ परिकà¥à¤·à¤£ उतà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨ गरà¥à¤¨à¥‡ कारà¥à¤¯ à¤à¥ˆà¤°à¤¹à¥‡à¤•à¥‹ थियो । à¤à¥‡à¤¡à¤¾à¤•à¥‹ गिदीबाट बनाईने खोपको उतà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨ बनà¥à¤¦ à¤à¤ लगतà¥à¤¤à¥ˆ यस पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤—शालामा उकà¥à¤¤ टिसà¥à¤¯à¥‚कलà¥à¤šà¤° पà¥à¤°à¤µà¤¿à¤§à¥€à¤¬à¤¾à¤Ÿ रेविज खोपको उतà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨ गरà¥à¤¨à¥‡ कारà¥à¤¯ शूरॠà¤à¤¯à¥‹ (जनवरी २à¥, २००६) । हाल यस पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤—शालाले वरà¥à¤·à¥‡à¤¨à¥€ करिव चालिस हजार डोज टिसà¥à¤¯à¥à¤•à¤²à¥à¤šà¤° à¤à¤¨à¥à¤Ÿà¤¿ रेविज खोप उतà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨ गरà¥à¤¨à¥‡ गरेको छ । यसरी यस रेविज à¤à¥à¤¯à¤¾à¤•à¥à¤¸à¤¿à¤¨ उतà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨ पà¥à¤°à¤¯à¥‹à¤—शालाले टिसà¥à¤¯à¥à¤•à¤²à¥à¤šà¤° पà¥à¤°à¤µà¤¿à¤§à¥€à¤¬à¤¾à¤Ÿ रेविज खोप उतà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨ गरी à¤à¥‡à¤¡à¤¾à¤•à¥‹ गिदीबाट बनाईने खोपलाई विसà¥à¤¥à¤¾à¤ªà¤¿à¤¤ गरà¥à¤¨ सफल à¤à¤à¤•à¥‹ छ । यो नयां टिसà¥à¤¯à¥à¤•à¤²à¥à¤šà¤° पà¥à¤°à¤µà¤¿à¤§à¥€à¤•à¥‹ à¤à¥à¤¯à¤¾à¤•à¥à¤¸à¤¿à¤¨ विशà¥à¤µ पशॠसà¥à¤µà¤¾à¤¸à¥à¤¥à¥à¤¯ संगठन को मापदणà¥à¤¡ अनà¥à¤°à¥à¤ª à¤à¤à¤•à¥‹ पà¥à¤°à¤®à¤¾à¤£à¤¿à¤¤ समेत à¤à¤à¤•à¥‹ छ । यो à¤à¥à¤¯à¤¾à¤•à¥à¤¸à¤¿à¤¨ उतà¥à¤ªà¤¾à¤¦à¤¨ गरà¥à¤¨à¤®à¤¾ जापान सहयोग संसà¥à¤¥à¤¾ जाईकाको पà¥à¤°à¤¾à¤µà¤¿à¤§à¤¿à¤• सहयोग रहेको थियो । तà¥à¤¯à¤¸à¥ˆà¤•à¤¾à¤°à¤£ यो à¤à¥à¤¯à¤¾à¤•à¥à¤¸à¤¿à¤¨à¤•à¥‹ नाम पनि नेपाल तथा जापान दà¥à¤µà¥ˆà¤•à¥‹ नामको पहिलो अकà¥à¤·à¤° लाई लिà¤à¤° “नेजा रà¥à¤¯à¤¾à¤¬” राखिà¤à¤•à¥‹ छ ।